هشت جلسه و بیش از ١٠ چالش و اصطكاك؛ این روایت جلسات كمیسیون برجام است. كمیسیونی با ١٥ عضو كه قرار بود برآیند فراجناحی و كارشناسی مجلس به توافق هسته‌ای باشد. اما اکنون علاوه بر پرسش و پاسخ‌های تكراری، اصطكاك و تنش جزء اعضای لاینفك این جلسات شده‌است. اصطكاك میان نمایندگان دلواپس و تیم مذاكره‌كننده هسته‌ای كه گاه به برخورد لفظی هم می‌كشد.
روز گذشته دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران میهمان كمیسیون بودند. به گزارش ایرنا، علی شمخانی بر نگاه منصفانه به تلاش مذاکره‌کنندگان پیشین و كنونی تأكید كرد و گفت: «نباید تلاش گذشتگان را نیز نفی کرد و نفی تلاش دو تیم قبلی و فعلی، خطای بزرگی است». به روایت اینستاگرامی حمید رسایی، شمخانی حدود یك ربع بیشتر در كمیسیون سخن نگفت. او با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری ابراز امیدواری كرد: «مجموعه مباحث مجلس و شورای‌عالی امنیت ملی، خروجی واحدی پیدا کند تا یک اجماع ملی برای عبور از این مرحله و آمادگی برای مقابله با اقدامات حریف و سدسازی در برابر نفوذ احتمالی صورت گیرد». صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز توضیحات كلی درباره مسائل فنی ارائه كرد.
روز دوشنبه در همین كمیسیون، سعید جلیلی، رئیس سابق تیم مذاكره‌كننده مدعی شده كه در توافق هسته‌ای از صد حق مسلم ایران، صرف‌نظر شده است. او افزوده بود كه تیم مذاكره‌كننده فعلی، زمانی كار را دست گرفته كه به مدد كار تیم پیشین، گروه ١+٥ آماده لغو تحریم‌ها و پذیرش غنی‌سازی بود. علی‌اكبر ولایتی، مشاور بین‌الملل مقام معظم رهبری در واكنش به این اظهارنظر گفته: «این نظرات، نتیجه بررسی‌های خودشان است.»
به گزارش تابناک بوشهر، بخشی از مصاحبه شرق با حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی و بین‌الملل وزارت‌خارجه و عضو تیم مذاكره‌كننده را در زیر آمده است:
وقتی مذاكره در دولت یازدهم شروع شد، ما در چه مرحله‌ای قرار داشتیم. در عمان و بعد ژنو، طرف مقابل، در چه سطحی راضی به مذاكره بود؟
در عمان، مهم‌ترین عنصری که آمریکایی‌ها به‌عنوان یك تغییر بنیادین سیاست قبلی (shift of policy) مطرح کردند، این بود که حاضریم برای اولین‌بار، غنی‌سازی اورانیوم را در ایران بپذیریم، ولی درباره حدود و ثغورش باید صحبت کنیم. با این اعلام بود كه مذاكره اصلا شكل گرفت.
اما تیم مذاكره‌كننده پیشین می‌گوید كه در آلماتی ٢ درباره لغو تحریم‌ها به نتیجه رسیده بودند؟
همان‌طور كه همان مقطع در رسانه‌ها هم بازتاب پیدا كرد، براساس بیانیه پایانی خانم اشتون، آلماتی ٢ به عنوان پایانی بر مذاکرات تلقی شده بود؛ چون هیچ وجه مشترکی برای دو طرف پیدا نشد. اما اینجا مایلم توجه شما را به این نکته مهم جلب کنم که طرح مباحث مربوط به مقایسه شرایط حال و گذشته نباید به نحوی صورت گیرد كه خدای‌ناكرده باعث ایجاد اختلاف و دودستگی بین نیروهای كشور و نهادهای كشور شود. الان در آمریکا، اوباما آن‌قدر رأی دارد که راحت بتواند رأی مخالف کنگره را وتو كند، ولی دولت اوباما الان به دنبال «فیلی‌باستر» است. در آن كشور نمی‌خواهند موضوع به اختلاف تبدیل شود، ما كه همواره بحث هسته‌ای را یك موضوع ملی دانسته‌ایم، طبیعی است كه به اولی باید وحدت و همبستگی همه نیروهای سیاسی كشور را به‌عنوان هدف مد نظر قرار دهیم. ما نباید کشور را دچار التهاب کنیم که تیم قبلی چگونه بود و تیم کنونی چگونه است. ما مناسب نمی‌دانیم سؤالات و موضوعات اختلاف‌‌برانگیز مطرح شوند و بین جریان‌های کشور اختلاف ایجاد شود. هر دوره مختصات خود را داشته است و بررسی هر دوران باید با درنظرگرفتن واقعیت‌های در صحنه، در همان دوره صورت گیرد.
رئیس تیم پیشین مذاكره‌كننده می‌گوید ایران در توافق هسته‌ای از حدود صد حق مسلم خود صرف‌نظر كرده‌است. نظرتان دراین‌باره چیست؟
اگر حقی وجود داشته باشد، هیچ نوشته‌ای نمی‌تواند آن را از بین ببرد. در حقوق بین‌الملل، حقی یا ذاتی است یا در یک معاهده بین‌المللی باید شناسایی شود. از این منظر، غنی‌سازی محل اختلاف است. ما آن را حق ذاتی خود می‌دانیم، ولی غربی‌ها چنین اعتقادی ندارند. یکی از بحث‌های اختلافی در ان‌پی‌تی، ماده چهار آن است که آیا به موجب آن حق غنی‌سازی به رسمیت شناخته می‌شود یا نه؟ ما گفته‌ایم اگر نباید غنی‌سازی ایران ادامه پیدا کند مذاکره نمی‌کنیم. با این فرض به مذاکره آمده‌ایم که شما این حق را به رسمیت بشناسید، اما در اینکه این حق غنی‌سازی است یا اجرای غنی‌سازی، بین ما و آنها اختلاف بود. بااین‌حال، در برجام و در تفاهمی سیاسی پذیرفتند که ایران غنی‌سازی را ادامه دهد و تمام حدود آن هم تعریف شده است. از یاد نبریم كه اینها تاریخ کشور ماست. پرونده مذاکرات بسته نمی‌شود، ولی الان ضرورتی برای بازکردن بحث‌های اختلافی نمی‌بینیم. بحث هسته‌ای یک بحث ملی است. وقتی آمریکا نمی‌خواهد در کشورش این مسئله را اختلافی کند، ما چرا باید در کشور دچار اختلاف شویم. باید جبهه خود را همبسته‌تر و واحد کنیم. لازم است نشان دهیم بحث هسته‌ای فراتر از دولت‌هاست. امروز باید منتقد و موافق دست‌به‌دست هم بدهند تا از این مراحل حساس عبور کنیم. مناسب نمی‌دانیم با طرح موضوعات اختلافی، گسستگی ایجاد کنیم.
دوباره اهانت كنید ،جواب می‌دهم
جلسات كمیسیون برجام از چالش خالی نیست. در جلسه روز یكشنبه، كه روز گذشته از شبكه خبر پخش شد، حمید رسایی و مهدی كوچك‌زاده، دو نماینده عضو جبهه پایداری، با عباس عراقچی دچار تنش شدند. پیش‌ازآن هم ابراهیم كارخانه‌ای جزء كسانی بود كه با عراقچی وارد تنش شد. به گزارش «انتخاب»، در این جلسه رسایی خطاب به عراقچی گفت: «ما سیاسی هستیم، ما جناحی هستیم یا هر اسمی که روی ما می‌گذارید، اما رهبری به عنوان ناظر مطلع و منصف می‌گویند، قرار شد مذاکره کنید تا تحریم‌ها برداشته شود؛ اما تحریم‌ها برداشته نشده است. شما سوسنگرد را آزاد کرده‌اید؛ اما خرمشهر و آبادان را داده‌اید به آنها. تابه‌حال ثابت شده است هرچه آمریکایی‌ها گفته‌‌اند، راست بوده است. تا حالا ثابت شده آنها دولت راستگویانند».
عراقچی در پاسخ به رسایی گفت: «عجیب است که استناد شما به دولت آمریکاست، این دولت شش بار قصد داشت به ایران حمله کند؛ اما الان تحریم‌ها را بر خواهد داشت و غنی‌سازی ما را به رسمت می‌شناسد... شما که خود را با کنگره مقایسه می‌کنید، بروید ببینید آیا آنها به بندبند برجام گیر می‌دهند؟ آنها دائما به اوباما می‌گویند چرا متحدان‌مان را در منطقه به ایران فروخته‌اید؟»
پس از این موضوع، آقامحمدی، نماینده دیگر مجلس، اتهاماتی به ظریف و تیم هسته‌ای مطرح کرد و گفت: «دوستان وزارت خارجه‌ای به خاطر رفتار با آمریکایی‌ها، در کمیسیون به گونه‌ای دیگر سخن می‌گویند». عراقچی هم در پاسخ گفت: «آقای آقامحمدی، اگر دوباره اهانت کنید، من جواب می‌دهم».
قرار است عباس عراقچی، دوشنبه هفته آینده هم به کمیسیون ویژه برجام برود. به گزارش ایرنا، سه‌شنبه هفته آینده اعضای تیم اقتصادی دولت در کمیسیون برجام حضور خواهند داشت. «این افراد شامل دکتر نهاوندیان، رئیس‌دفتر رئیس‌جمهوری، ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی، علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی و آقای همتی، مدیرعامل بانک ملی، هستند». علی‌اكبر ولایتی، سردار دهقان، وزیر دفاع و محمود علوی، وزیر اطلاعات، نیز میهمانان آینده این كمیسیون هستند. قرار است محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، صبح یکشنبه آینده و بعدازظهر همان روز، سعید جلیلی، مذاکره‌کننده ارشد اسبق هسته‌ای ،در کمیسیون حضور داشته باشند.
جلسات كمیسیون برجام از چالش خالی نیست. در جلسه روز یكشنبه، كه روز گذشته از شبكه خبر پخش شد، حمید رسایی و مهدی كوچك‌زاده، دو نماینده عضو جبهه پایداری، با عباس عراقچی دچار تنش شدند. پیش‌ازآن هم ابراهیم كارخانه‌ای جزء كسانی بود كه با عراقچی وارد تنش شد. به گزارش «انتخاب»، در این جلسه رسایی خطاب به عراقچی گفت: «ما سیاسی هستیم، ما جناحی هستیم یا هر اسمی که روی ما می‌گذارید، اما رهبری به عنوان ناظر مطلع و منصف می‌گویند، قرار شد مذاکره کنید تا تحریم‌ها برداشته شود؛ اما تحریم‌ها برداشته نشده است. شما سوسنگرد را آزاد کرده‌اید؛ اما خرمشهر و آبادان را داده‌اید به آنها. تابه‌حال ثابت شده است هرچه آمریکایی‌ها گفته‌‌اند، راست بوده است. تا حالا ثابت شده آنها دولت راستگویانند».
عراقچی در پاسخ به رسایی گفت: «عجیب است که استناد شما به دولت آمریکاست، این دولت شش بار قصد داشت به ایران حمله کند؛ اما الان تحریم‌ها را بر خواهد داشت و غنی‌سازی ما را به رسمت می‌شناسد... شما که خود را با کنگره مقایسه می‌کنید، بروید ببینید آیا آنها به بندبند برجام گیر می‌دهند؟ آنها دائما به اوباما می‌گویند چرا متحدان‌مان را در منطقه به ایران فروخته‌اید؟»
پس از این موضوع، آقامحمدی، نماینده دیگر مجلس، اتهاماتی به ظریف و تیم هسته‌ای مطرح کرد و گفت: «دوستان وزارت خارجه‌ای به خاطر رفتار با آمریکایی‌ها، در کمیسیون به گونه‌ای دیگر سخن می‌گویند». عراقچی هم در پاسخ گفت: «آقای آقامحمدی، اگر دوباره اهانت کنید، من جواب می‌دهم».
قرار است عباس عراقچی، دوشنبه هفته آینده هم به کمیسیون ویژه برجام برود. به گزارش ایرنا، سه‌شنبه هفته آینده اعضای تیم اقتصادی دولت در کمیسیون برجام حضور خواهند داشت. «این افراد شامل دکتر نهاوندیان، رئیس‌دفتر رئیس‌جمهوری، ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی، علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی و آقای همتی، مدیرعامل بانک ملی، هستند». علی‌اكبر ولایتی، سردار دهقان، وزیر دفاع و محمود علوی، وزیر اطلاعات، نیز میهمانان آینده این كمیسیون هستند. قرار است محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، صبح یکشنبه آینده و بعدازظهر همان روز، سعید جلیلی، مذاکره‌کننده ارشد اسبق هسته‌ای ،در کمیسیون حضور داشته باشند.