تابناک فارس به نقل از ایرنا:بنا بر برخی اسناد تاریخی، آیین عزاداری برای امام حسین (ع) از اواسط قرن چهارم هجری مرسوم شد و ایرانیان شیعه كه در این زمان اسلام را با تمام ویژگی‌های فرهنگی این سرزمین آمیخته بودند، در سوگ مظلومیت امام خود، مراسمی آیینی بر پا كردند كه با مرور زمان، به آن افزوده و از آن كاسته شد، تا با گذر قرن‌ها به شاكله امروزی در آمد.
در قرن نهم هجری، كمال الدین حسین بیهقی كاشفی سبزواری با نگارش كتاب روضة الشهدا در ده باب، بنای روضه خوانی برای امام حسین (ع) را گذاشت. هر باب از این كتاب در یكی از روزهای دهه محرم خوانده می‌شد و مردم با شنیدن آن اشعار، سینه می‌زدند و كم‌كم لفظ روضه بر همه آثاری كه در سوگ و رثای امام حسین (ع) نوشته می‌شد، اطلاق شد.
با رواج روضه‌خوانی، مراسم آیینی سوگ عاشورا در هر منطقه با شور خاصی برگزار شد كه براساس فرهنگ مردم آن ناحیه رنگ و بویی متفاوت با دیگر نقاط داشت؛ همچنین در هنرهای نمایشی، تنها گونه خاص هنر نمایش كه مختص به ایرانیان است، تغزیه نام دارد كه آن نیز تنها به بیان وقایع عاشورا می‌پردازد و باید طی ده روز به صورت سریالی اجرا شود.
** آماده سازی برای مراسم دهه محرم
مراسم عزاداری حسینی در شیراز سومین حرم اهل بیت (ع) در ایران اسلامی نیز همچون دیگر نقاط ایران همه‌ساله با شوری خاص برگزار می‌شود و وجود حرم حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) آن را ویژه می‌كند.
همه ساله در آستانه ماه محرم آیین تعویض پرچم گنبدهای حرم احمد بن موسی و برادرش محمد بن موسی (ع) و پوشش سیاه ضریح مطهر این امامزادگان والامقام برگزار می شود.
همچنین در گذشته محلات مختلف با برپایی علم از چند روز پیش از مراسم عزاداری سید‌الشهدا (ع) جوانان بسیاری را به هیات‌ها جذب می‌كردند، تعداد بیشتر افراد در هر دسته یا به اصطلاح سنگینی هر دسته عزاداری باعث افتخار هر هیات بوده است.
** حمل علم
از قدیم، علم‌ها و پرچم‌های آذین‌بندی شده در اختیار سینه زنان قرار می‌گیرد كه معمولاً براساس نذر سازنده آن به هیات های مختلف تقدیم می‌شود و مردان جوانی كه نذر دارند، همواره در اولویت حمل علم‌ها بوده‌اند.
حمل علم نیز مراسم خاص خود را دارد، چرخیدن درمراحل خاص و حركت منظم همزمان با حركت دسته و نیز كند و تند شدن حركت عزاداران بر نحوه نگهداری علم تأثیر می‌گذارد.
وقتی علمدار در سر چهارراه‌ها به دور خود می‌چرخد، شور مردم را بر می‌انگیزد و باعث می‌شود مردم صلوات بفرستند.
افزون بر این برخی مردان قدرتمند، پایه علامتی را كه در بالای آن زنگی بزرگ تعبیه شده است، بر كمر خود می بندند و وقتی دسته به حرم حضرت شاهچراغ (ع) می‌رسد، به گونه‌ای تعظیم می‌كنند كه گویی علامت نیز با آنان به حرم تعظیم می‌كند.
** تعزیه خوانی
همان‌گونه كه یاد شد، تعزیه‌خوانی و پرده‌خوانی از رسوم این دهه سوگواری است. كه طی ده روز صحنه‌های مختلفی را از واقعه عاشورا به نمایش می‌گذارد. این مراسم هم‌اكنون نیز رواج دارد؛ اما در گذشته رسم بر این بود كه ده گروه مختلف تعزیه‌ها را اجرا می‌كردند و هر قسمت تعزیه توسط هنرمندان متفاوتی اجرا می‌شد و در روز عاشورا نیز این گروه‌ها به ترتیب قسمت مربوط به خود را به صورت پیوسته اجرا می‌كردند.
مراسم تعزیه در شیراز با محوریت روز اول حضرت مسلم (ع)، روز دوم دو طفلان مسلم (ع)، روز سوم و چهارم حر بن یزید ریاحی، روز پنجم بحث وهب، روز ششم عبدالله بن حسن (ع)، روز هفتم طفلان حضرت زینب (س)، روز هشتم حضرت علی اكبر (ع) و قاسم بن الحسن (ع)، روز نهم حضرت عباس (ع) و روز دهم امام حسین (ع) و حضرت علی اصغر (ع) روایت می‌شود.
** زیارت درگذشتگان
دار‌الرحمه شیراز یكی از مكان‌هایی است كه مراسم پرده‌خوانی به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا از قدیم در آن برگزار می‌شد؛ جز این، زیارت به خاك رفتگان و همچنین سنت حمل كوزه آب به دست كودكان از دیگر مراسمی است كه در دهه محرم در شیراز برگزار می‌شود.
در گذشته، برخی افراد اسبی را شبیه اسب امام حسین (ع) می‌آراستند و در محله‌ها می‌گرداندند و كسانی كه تمایل داشتند این اسب را به منزل خود دعوت می‌كردند و همزمان مراسم عزاداری را برپا می‌داشتند. بسیاری نیز اعتقاد داشتند كه عبور دادن بیماران از زیر شكم این اسب كه به ذوالجنان موسوم است، مایه شفای بیمار می‌شود.
** نذری دادن
یكی از مراسم آیینی ماه محرم وصفر نذری دادن در مراسم‌های مختلف این ماه است. شیرازی‌ها اعتقاد دارند كه غذا باید حتما در خانه صاحب نذر طبخ شود، زیرا جوشیدن دیگ امام حسین (ع) باعث حاجت‌روای صاحب خانه و بركت می‌شود.
خوراك‌هایی همچون خورشت قیمه و شكرپلو، خورشت سبزی، حلوای كاسه، آش سبزی، آش ماست، آش كارده، شربت آبلیمو، شربت گلاب، عرق نسترن و بیدمشك از نذورات رایج در شیراز است كه بسیاری آن‌ها را به هیات های عزاداری تقدیم می‌كنند.
مراسم عزاداری هیات ها در سوگ امام حسین (ع) از نخستین روز محرم آغاز می‌شود و به طور معمول تا یك یا چند روز بعد از عاشورا ادامه دارد. روز نهم موسوم به تاسوعا و روز دهم را عاشورا می‌نامند؛ همچنین مراسم چهلم امام حسین (ع) و یارانش موسوم به اربعین در ماه صفر برگزار می‌شود كه مهم‌ترین آیین آن كه طی چند سال گذشته به صورت رسمی مداوم در آمده است، پیاده روی اربعین است.
همچنین بازماندگان از این آیین باشكوه كه با حضور میلیونی شیعیان در عراق برگزار می شود، اربعین هرسال به صورت یكپارچه در حرم شاهچراغ (ع) گردهم می آیند و به سوگواری می پردازند.
