طرح احتمال تغییر نظام حکومتی را ابتدا عزت‌الله یوسفیان ملا، رئیس کمیسیون تدوین آئین نامه داخلی مجلس مطرح کرد و گفت: ایجاد نظام پارلمانی نتایج خوبی را به دنبال دارد، اما برای رسیدن به آن به بازنگری قانون اساسی نیاز داریم به همین جهت نمایندگان مجلس در این فکر هستند که برای بازنگری در قانون اساسی چه اقدامی انجام دهند، آیا نامه‌ای را به مقام معظم رهبری برای بازنگری در قانون اساسی تقدیم کنند یا اینکه معظم له، دستور بازنگری قانون اساسی را به رئیس‌جمهور ابلاغ کنند.
عضو هیئت رئیسه فراکسیون مستقلین ولایی گفت: موضوع تشکیل نظام پارلمانی باید در زمان رئیس جمهوری انجام شود که در پایان دوره خود قرار دارد تا برخورد حذفی با رئیس‌جمهور تلقی نشود.
نظام پارلمانی بخشی از تنش تقسیم قدرت در راس قوای مقننه و مجریه را از بین می‌برد
جلیل رحیمی جهان‌آبادی عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص لزوم اصلاح ساختار دیوانی کشور، اظهار داشت: نظام ما ریاستی است، زیرا مردم رئیس جمهور را انتخاب می‌کنند و رئیس جمهور نیز کابینه را معرفی می کند و مجلس به کابینه رای اعتماد می‌دهد.
وی افزود: انتخابات ما پارلمانی نیست، یعنی از دل مجلس نخست وزیر و کابینه بیرون نمی‌آید و به همین جهت در بسیاری از موارد، مجلس و دولت در دست دو جناح متفاوت است. عضو فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حتی اگر جناح‌های حاکم بر دولت و مجلس همفکر باشند، زمان انتخاب کابینه و پارلمان یکی نیست، ادامه داد: اگر به سمت ایجاد نخست وزیری و انتخابات حزبی برویم، نخست توسط هر حزبی که بیشترین کرسی را به دست آورد معرفی می‌شود نخست وزیر کابینه را معرفی می‌کند و پست رئیس جمهوری حذف می‌شود.
رحیمی جهان آبادی متذکرشد: بخشی از تنش تقسیم قدرت در راس قوه‌مجریه با این روش از بین می‌رود و مجلس با کابینه هماهنگ خواهد بود و انتخاب نخست وزیر برای فعالیت در راس هیات دولت، از دل مجلس باعث می شود که مجلس و کابینه همزمان شروع به کار کنند و اقدامات خود را پایان دهند.
لازمه ایجاد نظام پارلمانی انجام مطالعات موثر است
محمدجواد کولیوند رئیس کمیسیون شوراها و امورداخلی کشور در مجلس در خصوص ایجاد نظام پارلمانی در کشور، اظهار داشت: سخنان مقام معظم در سال 90 در خصوص امکان تشکیل نظام پارلمانی را می‌توان اینگونه مورد ارزیابی قرار داد که افقی توسط ایشان باز شده است و می‌توان بدون محدودیت کار کرد. نماینده مردم کرج ضمن مهم ارزیابی کردن این موضوع و نیاز به پشتیبانی علمی، بیان کرد: پس از بیان فرمایشات مقام معظم رهبری باید مطالعاتی را آغاز می‌کردیم تا بر اساس آن، کارها را پیش می‌بردیم.
کولیوند با بیان اینکه مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی را اعلام کرده‌اند، متذکر شد: باید بر اساس سیاست‌های کلی انتخابات کار را پیش ببریم. وی با بیان اینکه قوانین وضع شده نباید با سیاست‌های کلی ابلاغی توسط مقام معظم رهبری در تضاد باشد، افزود: باید مراکز پژوهشی مجلس و شورای نگهبان در زمینه نحوه اجرای قوانین اعلام نظر کنند.
تبدیل نظام ریاستی به پارلمانی فاجعه جدی ایجاد می‌کند
«عباس عبدی» روزنامه نگار و فعال سیاسی اصلاح طلب پیرامون مسأله مطرح درباره احتمال بازنگری در قانون اساسی و تبدیل نظام ریاستی به نظام پارلمانی اظهارنظر و در این گفت و گو به معایب قانون اساسی فعلی جمهوری اسلامی اشاره کرد. وی آنچه برخی نمایندگان مبنی بر احتمال تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی دنبال می کنند، نیاز فعلی جامعه نمی داند و بر این عقیده است که موضوعات دیگری وجود دارد که در صورت بازنگری در قانون اساسی، می توان نسبت به اصلاح آن اقدام کرد.
عبدی البته بر این نظر است که اگر نظام حزبی در کشور استقرار پیدا کند، طبیعتا او هم خواستار شکل گیری نظام پارلمانی است، اما اگر در این شرایط و بدون ایجاد زیر ساخت ها نسبت به تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی اقدامات لازم انجام شود، اولا مردم به آن رأی نخواهند داد، در ثانی به فرض هم اگر رأی بیاورد، یک فساد تمام عیار ایجاد خواهد کرد.
تغییر نظام ریاستی به پارلمانی در حال حاضر در کشور ضرورتی ندارد
محمدرضا تابش نایب رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در مورد برخی سخنان در مورد تبدیل نظام پارلمانی به ریاستی به گفت: اگر قرار بر تغییر قانون اساسی است فهرست بلندبالایی از تغییرات است که باید همه آنها مدنظر قرار گیرد مثلا شوراها اختیارات اجرایی پیدا کنند و مجلس دوسطحی همانند قبل مجلس شورا و سنا شود و یا اختیارات احزاب بیشتر شود و انتخابات استانی شود چراکه ایرادت و ضعف ها در جامعه زیاد است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات با بیان اینکه تغییر نظام ریاستی به پارلمانی در حال حاضر در کشور ضرورتی ندارد ادامه داد: تغییر نظام پارلمانی به ریاستی در ایران مقداری از قدرت و قوت مردم سالاری و دموکراسی می کاهد.
تابش بیان کرد: تغییر نظام ریاستی به پارلمانی مستلزم بستر قانونی قوی و موثر است و رعایت اصول دموکراسی است. برفرض مثال اگر نظام پارلمانی شود ممکن است فیلتری شورای نگهبان بگذارد که در اثر اجرای آن مجلسی یک شکل تشکیل شود و از دل این مجلس هم باید دولت تشکیل شود که این اصلا به نفع جامعه نیست.
تفسیر حمید رسایی از شدت گرفتن بحث تغییر نظام سیاسی
«حمید رسایی» نماینده ی سابق مجلس در یادداشتی تلگرامی با عنوان «نظام پارلمانی و مانعی به نام مردم!»، به مخالفت با بحث «نظام پارلمانی» پرداخت.
او نوشت: دیروز رئیس کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی (یوسفیان ملا نماینده شهرستان آمل و از نمایندگان نزدیک به علی لاریجانی) اعلام کرد که احتمالا نمایندگان مجلس طی نامه ای از رهبر انقلاب درخواست تغییر قانون اساسی و تشکیل نظام پارلمانی را داشته باشند. در این صورت، انتخاب رئیس جمهور توسط نمایندگان مجلس صورت خواهد گرفت و مردم نقش مستقیمی در انتخاب رئیس جمهور خود نخواهند داشت.
فصل چهاردهم قانون اساسی که شامل یک اصل است به «بازنگری در قانون اساسی» اختصاص دارد. چنین اصلی در نخستین قانون اساسی جمهوری اسلامی وجود نداشت بلکه در اصلاحات سال ۶۸ به آن اضافه شد. حال سوال این است که با وجود تعیین راهکار قانونی برای تغییر قانون اساسی، چرا این موضوع از سوی مجلس در حال پیگیری است؟ چه ضرورتی مجلس را به این مهم واداشته که علی رغم اختیارات بسیار و وظایف متعددی که در موضوعات دیگر به عهده دارد و اتفاقا به دلیل نبود قانون جامع یا نظارت های لازم، در این بخش ها با مشکلات بسیاری مواجه ایم، نگران اصلاح و بازنگری در بخش ریاست قوه مجریه شود؟! پاسخ روشن است.
همه شواهد نشان می دهد که آقای علی لاریجانی قصد دارد برای انتخابات ریاست جمهوری دور بعد، این ردا را به تن کند. واقعیت این است که لاریجانی برای رسیدن به ردای ریاست قوه مجریه با مانعی به نام مردم مواجه است و نظام پارلمانی می تواند این مانع را بر طرف کند. به نظر می رسد طرح ارسال نامه مجلس به رهبر انقلاب برای این موضوع، بیشتر نوعی ارزیابی جامعه نسبت به پیگیری این خط است.
اما سخنگوی هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به طرح مطالبی در رسانه‌ها درباره ضرورت ایجاد نظام پارلمانی گفت: در این رابطه مذاکره‌ای با آقای لاریجانی داشتم و ایشان گفت که از طرح این موضوع بی‌اطلاع است و نظری در این رابطه ندارد. بهروز نعمتی در حاشیه جلسه علنی صبح دیروز مجلس در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: این موضوع از طرف آقای یوسفیان‌ملا به‌عنوان نظر شخصی ایشان مطرح شده و تعدادی از نمایندگان هم آن را پیگیری می‌کنند که قابل احترام است، اما این مسأله ربطی به آقای لاریجانی ندارد. نعمتی یادآور شد: نمایندگان حق دارند درباره مسائل مختلف اظهار کنند، اما انتساب این موارد به رئیس مجلس صحت ندارد.