به گزارش تابناک یزد،امروزه شهرهای کوچک و بزرگ در اقصی نقاط کشور از شهرهای نزدیک به پایتخت گرفته تا شهرهای دورافتاده با مشکلاتی شبیه به یکدیگر دست و پنجه نرم می‌کنند و به نظر می‌رسد عام‌ترین مسئله و مشکلی که شهرها اکنون با آن مواجه هستند، پدیده‌ای نظیر حاشیه‌نشینی، معضل بافت‌های فرسوده، اسکان غیر رسمی و مشکلاتی از این قبیل است و ابرکوه نیز از این قاعده مستثنی نیست.
در همه این شهرها نیز تلاش‌هایی برای رفع مشکلات انجام شده اما از آنجا که همه اقدامات به صورت پراکنده و ناپیوسته صورت گرفته، این مشکلات نه تنها رفع و تعدیل نشده بلکه روز به روز بیشتر شده و عدم مدیریت واحد در رفع مشکلات بافت‌های فرسوده شهرهای کشور، حلقه مفقوده این مشکلات است.
در این میان، شهرهای تاریخی علاوه بر مشکل فرسودگی و حاشیه‌نشینی و ...، نحوه برخورد و چگونگی حفاظت از بافت‌های تاریخی را نیز به عنوان مسئله‌ای که تاکنون حل نشده، بر دوش می‌کشند.
* مرمت و احیای بافت‌های فرسوده ابرکوه مورد غفلت قرار گرفته است
مسئول عمران و شهرسازی شهرداری ابرکوه در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ابرکوه با بیان اینکه این معضلات شهری ریشه عمیقی در مسائل اجتماعی و جامعه شناسی دارد و غفلت از آن در مدیریت شهری همیشه مورد نقد و بررسی صاحب‌نظران بوده است، اظهار داشت: شهر ابرکوه اگر چه کمتر با پدیده‌های اسکان غیررسمی و حاشیه‌نشینی روبه‌رو بوده اما در قلب شهر و حوزه مرکزی آن با غفلت از مرمت و احیاء بافت تاریخی، فرسودگی گسترده‌ای قابل مشاهده است.
احمدرضا اسدی افزود: با توجه به دسترسی مناسب و وجود پتانسیل‌هایی نظیر امکانات، تاسیسات و خدمات ایجاد شده در مرکز شهر، رفع فرسودگی در بافت مرکزی شهر باید از مسائل اولویت‌دار برنامه‌ریزی شهری در این شهر باشد.
وی در مورد وظایف شهرداری در این زمینه عنوان کرد: هدایت منابع مالی و سرمایه‌گذاری مستقیم شهرداری در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده در قانون شهرداری‌ها پیش‌بینی شده و از موارد قابل سرمایه‌گذاری توسط شهرداری است.
* دستگاه‌های اجرایی نگاه واحدی به بافت‌های فرسوده ندارند
این کارشناس مسائل شهری گفت: در حال حاضر عدم وجود سیاست واحد در دستگاه‌های اجرایی مرتبط با بافت فرسوده و تاریخی نظیر شرکت عمران و مسکن‌سازان، سازمان میراث فرهنگی، سازمان شهرداری‌ها، وزارت کشور، وزارت مسکن و شهرسازی، شوراها و برخی دیگر از دستگاه‌ها، نخستین معضل در روند شکل‌گیری بافت‌های فرسوده به حساب می‌آید.
وی در مورد راه حل این مشکلات اظهار داشت: همدلی و هم‌افزایی این سازمان‌ها نقش مهمی در موفقیت برنامه‌ریزی‌های آینده برای بهبود وضعیت بافت‌های فرسوده دارد.
مسئول عمران و شهرسازی ابرکوه تصریح کرد: یکی از اولویت‌های مدیریت شهری، تصمیم‌گیری جامع، فنی، علمی و پرهیز از هرگونه مداخله غیراصولی در این بافت‌های آسیب دیده شهری است.
وی اظهار امیدواری کرد: با حفظ اولویت و تدوین طرح‌های ویژه در مکان‌های مختلف بافت تاریخی و فرسوده و با پاسداشت ارزش‌های فرهنگی و تاریخی، از سرمایه‌های بلااستفاده مرکز شهر ابرکوه نهایت بهره‌برداری انجام شود.
* توجه به بافت‌های فرسوده ظرفیت‌های ابرکوه را افزایش می‌دهد
اسدی اضافه کرد: تنها در این صورت است که ضمن کاهش آسیب‌های اجتماعی و زیست‌محیطی این گونه مکان‌ها، می‌توان از این فرصت برای رفع سایر معضلات و مشکلات شهر ابرکوه نظیر کمبود فضای شهری، پارکینگ، فضای سبز و سایر فضاهای تفریحی و خدماتی بهره‌برداری موثر داشت.
این کارشناس مسائل شهری یکی از معضلات اصلی بافت‌های فرسوده را توان مالی محدود ساکنان اصلی این بافت‌ها اعلام کرد و افزود: با برنامه احیا، بهسازی و نوسازی این محلات می‌توان ضمن ارتقای کیفی این محیط ها، توانبخشی و توانمندسازی مردم این محدوده‌ها و با استفاده از ارزش افزوده ایجاد شده برای املاک آنان، ساکنان را تشویق به مشارکت در امر بهسازی و نوسازی کرد.
* رشد افقی شهرهای ایران هزینه‌های زندگی را افزایش می‌دهد
مسئول عمران و شهرسازی شهرداری ابرکوه با بیان اینکه یکی از دلایل توسعه افقی و گستردگی پهنه شهری بیشتر شهرهای ایران، عدم برنامه‌ریزی و استفاده از ظرفیت‌های بافت‌های فرسوده است، اظهار داشت: گسترش افقی شهرها یا به عبارتی پراکندگی سطحی شهر، سرانه خدماتی بالایی را به شهرداری‌ها تحمیل می‌کنند.
وی افزود: شهر ابرکوه دارای پهنه‌ای برای اسکان حدود 60 هزار نفر است در صورتی که جمعیت ساکن آن حدود 22 هزار نفر است و به همین منظور ارائه خدمات عمومی و شهری در این پهنه با هزینه‌های گزافی ساماندهی می‌شود.
اسدی عنوان کرد: در صورت استفاده از ظرفیت‌های بافت‌های فرسوده که در آنها تاسیسات شهری هم وجود دارد، می‌توان بسیاری از هزینه‌های سرانه‌ای شهروندان را کاهش داد.
وی گفت: در حال حاضر در اکثر نقاط بافت‌های تاریخی ابرکوه، تدوین و اجرای برنامه‌های احیاء ضرورت دارد و در برنامه‌های احیاء باید اصالت و یکپارچگی این بافت حفظ شود و در ارتقا کیفی محیط تلاش لازم انجام شود.
* عدم توجه به شهر ابرکوه بافت تاریخی را بی‌معنا می‌کند
اسدی با اشاره به برخی از بافت‌های فرسوده ابرکوه عنوان کرد: محدوده‌های مشخصی نظیر قسمتی از محله بازار در شمال مسجد جامع و علی موسی الرضا (ع) پشت حسینیه جهانستان، از جمله مناطقی هستند که نیاز به تدوین طرح‌های موضعی و فوری دارد.
وی تأکید کرد: چنانچه در زمان مناسب تصمیمات شایسته‌ای برای این محدوده‌ها اتخاذ و معضلات حل نشود، بسیاری از مشکلات موجود قابل سرایت به بافت‌های همجوار است.
این کارشناس، عمده مشکلات این محدوده‌ها را مسائل بهداشتی، امنیتی، منظر و بلااستفاده ماندن تاسیسات عمومی نظیر آب، برق و گاز و وجود حیوانات موذی که بعضا باعث شیوع بعضی از بیماری‌ها می‌شوند، دانست و خاطر نشان کرد: در حال حاضر طراحی صحن و سرای امامزاده احمد (ع) در دست تهیه و طرح بهسازی و نوسازی قسمت شهری شمال مسجد جامع توسط شهرداری با عقد قرارداد با مشاور در آغاز طراحی است.
اسدی بیان کرد: سایر نقاط شهر نیز مانند مراکز محله‌ها و حسینیه‌ها به عنوان هسته و گره‌های اصلی شکل‌دهنده بافت‌های تاریخی، باید نظام‌مندتر و با اولویت حفظ کالبد، مورد طراحی و بهسازی قرار بگیرد.
* شهرداری ابرکوه برای رفع مشکلات تلاش می‌کند
وی هشدار داد: در صورت عدم توجه به نحوه شکل‌گیری هسته‌های محلات به عنوان مراکز هسته‌های اصلی بافت تاریخی، به زودی سخن گفتن از بافت تاریخی در شهر ابرکوه سخن بیهوده‌ای خواهد بود.
اسدی با بیان برخی از عملکردهای شهرداری ابرکوه در زمینه توجه به بافت‌های فرسوده این شهر، عنوان کرد: به دلیل اهمیت موضوع، شهرداری ابرکوه تلاش می‌کند در راستای رفع نیازهای جدید در مراکز محلات و حفظ ارزش‌های فرهنگی و تاریخی آن و با تکیه بر حفظ اصالت بافت تاریخی و با همکاری هیئت امنای مذهبی حسینیه‌های برخی از محلات، نسبت به تدوین طرح‌های بهسازی و ساماندهی مراکز محلات اقدام کند.
وی ادامه داد: بازنگری در طرح مرکز محله نبادان، ورودی محله دروازه میدان و صحن و سرای امامزاده احمد (ع) از جمله این اقدامات است.
* ابرکوه؛ شهری با قابلیت‌های کمتر دیده شده در بافت تاریخی
شاید بتوان این گونه در مورد شهر ابرکوه سخن گفت که اینجا شهری است که دیگران بیشتر از شهروندان و مسئولانش به ارزش‌های بافت‌های تاریخی و سنتی آن پی برده‌اند.
نشان این مسئله را می‌توان در جای دادن این شهر در فهرست 14 شهر نمونه گردشگری کشور از بین حدود 2 هزار شهر کشور دید ضمن اینکه وجود آثار تاریخی ارزشمند که برخی از آنها در جهان نیز مطرح است، نشان از قابلیت‌هایی دارد که در سطح ملی توجه و نگاه خوبی به آن شده است.
باور بسیاری از کارشناسان بر این است که اگر اندکی از توجهی که ظرف سالیان گذشته برای صنعتی شدن ابرکوه صورت گرفته که در عمل نیز تاکنون نتیجه‌ای در بر نداشته است، صرف توجه به بافت‌های ارزشمند ابرکوه شده بود، اکنون می‌توانستیم حرف‌های زیادی در حوزه گردشگری داشته باشیم.
به گفته کارشناسان، یکی از مشکلات بافت‌های فرسوده، بضاعت محدود ساکنان بافت‌های قدیمی و فرسوده است که نتوانسته آنها را برای ترمیم منطقه مورد نظر ترغیب کند و این در حالی است که اگر مردم با برنامه‌های گسترش گردشگری روبه‌رو شوند و بتوانند از محیط‌هایی که در اختیار دارند، سود مالی کسب کنند، خودبه‌خود این مشکلات حل می‌شود.
نگاه به شهرستان ابرکوه به عنوان یک شهرستان تاریخی باید به گونه‌ای دیگر باشد، امری که به اعتقاد ما هنوز از جانب مسئولان محلی نیز چنین شکل نگرفته است.
شاید حرکت مسئولان شهرستان در یک مسیر و تبدیل شدن مدیریت‌ها و متولیان مختلف به یک مدیریت واحد بتواند علاوه بر رفع مشکلات بافت‌های فرسوده، رونق و آبادانی بافت‌های تاریخی را نیز به دنبال داشته باشد.