به گزارش تابناک قم، صنعت گردشگری در سال‌های اخیر در کشورهای مختلف به‌سرعت درحال‌توسعه بوده این صنعت با کم‌ترین سرمایه می‌تواند به اشتغال‌زایی و توسعه درآمد اقتصادی مقصد گردشگری تأثیر مثبتی داشته باشد. همچنین گردشگری در مقایسه با دیگر صنایع نه تنها مشکل زیست‌محیطی به همراه نداشته بلکه اگر به‌درستی در این زمینه سرمایه‌گذاری شود حافظ طبیعت و محیط‌زیست خواهد بود.
شهر مقدس قم از شهرهای مهم مذهبی کشور و به‌واسطه وجود بارگاه حضرت معصومه (س)، مسجد مقدس جمکران و امامزادگان دیگر از مقاصد مهم گردشگری زیارتی و مذهبی کشور به شمار می‌رود که قبل از بحران کرونا میزبان سالانه 20 میلیون گردشگری خارجی و داخلی به‌ویژه در مناسبت‌های مذهبی مانند جشن‌های نیمه شعبان با روند افزایشی ورود زائران همراه بوده است.
استان قم علاوه بر اینکه شهری با مقصد زیارتی است به دلیل وجود جاذبه‌های تاریخی، مسیرهای فرهنگی و همچنین جاذبه‌های طبیعی و خدادادی مانند دریاچه نمک، حوض سلطان و روستاهای خوش آب‌وهوا می‌توانست از مقاصد گردشگری تاریخی، فرهنگی و خارجی و حتی طبیعی و کویر نوردی باشد.
اگر مسئولان با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها راه را برای ورود گردشگران در کنار زیارت به سمت این نوع گردشگری باز می‌کردند قم توسعه‌یافته و با اشتغال‌زایی پایداری را شاهد بودیم.
با وجود همه این ظرفیت‌هایی که برای قم در حوزه صنعت گردشگری تعریف‌شده و اینکه اولویت نخست توسعه استان از سوی مسئولان استانی گردشگری عنوان‌شده است ولی ماندگاری گردشگر و زائر در شهر قم بسیار کوتاه و اندک است، که یا به دلیل عدم آشنایی با جاذبه‌های گردشگری و یا نبود جاذبه‌های تفریحی در شهر قم این صنعت با چالش عدم ماندگاری گردشگر در شهر قم روبرو است.
گردشگری شهری ظرفیتی برای اقتصاد
از دیگر انواع گردشگری که به باور کارشناسان در اقتصاد و توسعه درآمدزایی مقصد گردشگری اهمیت دارد «اقتصاد گردشگری شهری» است که می‌تواند عاملی برای اشتغال‌زایی و افزایش توسعه اجتماعی و فرهنگی جامعه محلی مقصد اهمیت داشته باشد.
در شهر قم ظرفیت‌های پیدا و نهانی در زمینه جذب گردشگر وجود دارد که طی سال‌های اخیر هم از سوی مدیریت شهری قم جاذبه‌های تفریحی و بوستان‌های مختلفی هم در شرف بهره‌برداری است که نقش اساسی در جذب گردشگری و یا اقتصاد گردشگری شهری قم می‌تواند داشته باشد.
هرچند با گذشت بیش از هشت ماه از درگیری استان با بحران کرونا گردشگری این شهر به کما رفته است، اما با برنامه‌ریزی، نوآوری و سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت گردشگری می‌توان این صنعت را در دوران پساکرونا و حتی در وقت کنونی در کنار پروتکل‌های بهداشتی و رعایت سلامت مردم و گردشگران دوباره احیا کرد.
شهرداری و مدیریت شهری قم تلاش و برنامه‌ریزی کلانی را با بهره‌برداری از چند پروژه مهم تفریحی و شهری در قم در حال برنامه‌ریزی برای افزایش ماندگاری گردشگران و بهره‌گیری از آن برای توسعه و رونق اقتصاد گردشگری شهر قم در دست اقدام دارد تا در کنار گردشگری زیارتی و مذهبی انواع دیگر گردشگری قم هم جان تازه‌ای بگیرد.
بهره‌برداری از پروژه‌های مهم تفریحی در قم
طبق گفته کارشناسان و دست‌اندرکاران گردشگری رمز و راز ماندگاری گردشگر و زائر در قم وجود جاذبه‌های تفریحی است که از سال‌های گذشته پروژه‌های عظیم گردشگری و تفریحی از سوی شهرداری در شرف بهره‌برداری بوده که ازجمله باغ بزرگ پرندگان؛ شهربازی و باغ‌موزه دفاع مقدس می‌توان نام برد.
هرچند بحران کرونا هم مانعی بر افتتاح و بهره‌برداری از این پروژه‌های مهم تفریحی قم بوده ولی تاکنون روند اجرایی آن مطلوب بوده است.
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: در باغ پرندگان به طول 6 هکتار پیاده‌روسازی و دیواره سازی اتفاق افتاده و به این دلیل که عمده کارهای عمرانی در این بوستان در دل کوه انجام‌شده، قدری پروسه آن زمان‌گیر بوده ولی باغ پرندگان قم مراحل آخر خود را طی کرده و به‌زودی در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.
عباس حلوایی‌زاده بیان می‌کند: پروژه 20 میلیارد تومان هزینه عمرانی دارد و محوطه‌سازی باغ پرندگان تکمیل‌شده است و همکاران ما مشغول بارریزی خاک‌های نباتی و کاشت و طراحی فضای سبز هستند که احداث ساختمان سرویس بهداشتی، ساختمان ورودی و اداری، گیت بلیت و غیره هم در مرحله تأسیسات است.
به گفته وی، بوستان هزار هکتاری قم از بوستان‌ها و پروژه‌های مهم مدیریت شهر قم است که در دل خود چندین بوستان را جای داده است که می‌توان به بوستان کوثر، بوستان خضر اشاره کرد و باغ‌موزه دفاع مقدس در ابتدای بوستان هزار هکتاری شهر قم قرار گرفته که عملیات پیاده‌روسازی در طرفین این پروژه انجام‌شده و در هفته دفاع مقدس افتتاح شد.
نقش پروژه‌های شهری در جذب و ماندگاری مسافر
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم می‌افزاید: پروژه شهربازی الغدیر با مختصات هیجان‌انگیز و بی‌سابقه در قم در حال اجرا است و شهرداری هم محوطه‌سازی آن را انجام می‌دهد. تنها کارهایی مانند محوطه‌سازی و تأمین پارکینگ و غیره در این پروژه برای مدیریت شهری 11 میلیارد تومان هزینه داشته و بخش خصوصی هم سرمایه‌گذاری قابل قبولی در آن انجام داده که به‌محض راه‌اندازی خانواده‌های قمی فضایی خاطره‌انگیز برای تفریح خواهند داشت.
حلوایی زاده معتقد است؛ درمجموع افتتاح تمام این پروژه‌های گردشی و تفریحی در آینده نزدیک قطعاً اثر فوق‌العاده‌ای در نشاط اجتماعی شهروندان و پذیرایی بهتر از زائران کریمه اهل‌بیت(س) خواهد داشت.
هرچند کرونا مانع افتتاح کامل این پروژه‌ها شده است اما با توجه به صرف هزینه بسیار بالایی برای چنین پروژه‌هایی از سوی مدیریت شهری قم و همچنین گردشگر پذیر بودن شهر قم این سؤال در ذهن ایجاد می‌شود که این پروژه‌های مهم چه تأثیر مثبتی بر گردشگری شهر قم و درآمدزایی این شهر به دنبال خواهد داشت؟
لزوم توجه به توجیه اقتصادی داشتن در ساخت پروژه‌های تفریحی
استاد دانشگاه و مدیر گروه رشته گردشگری دانشگاه علمی و کاربردی شهرداری قم در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم می‌گوید: شهر قم جز، استان‌های گردشگر پذیر و دومین استانی بوده که در طول سال زائر و مسافر پذیرا است و بالغ‌بر 20 میلیون گردشگر در همه فصل‌ها در قم حضور دارند. شهر قم از بعد جذب گردشگر مشکلی ندارد و گردشگری طبق تعریف باید بدین‌صورت باشد که فرد از شهر مبدأ خود تا شهر مقصد به مدت 24 ساعت و با هدف و انگیزه دیدن جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و تفریحی و همچنین درمانی باشد .
محمد آقازاده می‌افزاید: ولی در قم کم‌ترین ماندگاری گردشگر را داریم که به‌عنوان بازدیدکننده در شهر قم حضور دارند که باید چارچوبی در گردشگری برای خود تعریف کنیم و این گردشگران در تایم تعریفی گردشگران سازمانی جهانی گردشگری نیستند.
به گفته وی، پروژه‌هایی مانند باغ پرندگان، بوستان غدیر و باغ‌موزه دفاع مقدس و غیره که در شرف افتتاح است مایه افتخار و خرسندی قمی‌ها است و جای تقدیر داشته که زیرساخت‌های تفریحی به این سمت در حال رونق گرفتن است اما سؤالی که مطرح می‌شود این بوده که آیا شهرداری با هزینه میلیاردی برای این پروژه‌ها و این مراکز را افتتاح می‌کند چه میزان توجیه اقتصادی برای شهرداری و قم دارد؟
وی عنوان می‌کند: ما در کنار بهره‌برداری از پروژه‌های عظیم تفریحی باید توجیه اقتصادی برای این پروژه‌ها هم داشته باشیم و مکانیزم اقتصاد شهری در این پروژه‌ها و طراحی آن‌ها باشد بعد اجتماعی و فرهنگی هم به دنبال آن باشد و تنها به این امر بسنده نکنیم که یک باغ پرندگان افتتاح کردیم و یک مرکز تفریحی داشته باشیم، اگر چنین تفکری در کنار آن نباشد با مشکلاتی روبرو خواهیم شد.
برنامه‌ریزی کلان برای ادغام قم در زمره شهرهای گردشگر
استاد دانشگاه و مدیر گروه رشته گردشگری دانشگاه علمی و کاربردی شهرداری قم در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تعریف «شهرگردشگر» بیان می‌کند: در استان 3 ضلع تأثیرگذار داریم که شامل معاونت امور زائرین استانداری، میراث فرهنگی و شهرداری بوده که هرکدام ظرفیت و توانایی ایده آلی برای خود دارند که ما بحثی به نام شهر گردشگر داریم و در این بحث خدمات هم برای شهروندان و هم برای گردشگران تعریف می‌شود.
آقازاده می‌افزاید: شهر قم با توجه به جایگاه مذهبی و زیارتی که دارد و در بحث گردشگری سلامت، تاریخی و فرهنگی می‌تواند تأثیر مهمی در سیستم گردشگری داشته باشد و مسئولان و سیاست‌گذاران مدیریت شهری باید به دنبال طرح‌های کلان و جامع باشند.
وی اظهار می‌کند: برای رسیدن به این برنامه کلان نیاز به درآمد پایدار است و براساس سند راهبرد عملیاتی سال 1400 شهرداری قم به دنبال گردشگری پایدار است و جایگزین درآمد باید در این زمینه وارد بحث توسعه همه ابعاد شهری در زمینه گردشگری باشیم و شهر تنها خدمات دهنده گردشگری رایگان برای افراد نباشد.
وی می‌گوید: قم جایگاه ویژه‌ای در صنعت گردشگری دارد، البته اگر دست‌اندرکاران صنعت گردشگری جزیره‌ای عمل نکنند قم هم مانند شیراز، یزد و مشهد در بعد بین‌المللی هم می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد.
