کد خبر: ۸۷۲۷۷۵
تاریخ انتشار: ۱۸ تير ۱۳۹۹ - ۱۷:۱۶ 08 July 2020

گسترش سریع و روزافزون فناوری اطلاعات و فرصت های ایجاد شده در فضای مجازی برای میلیاردها کاربر، همه ی معادلات دنیای واقعی را طی یک دهه دستخوش چنان دگرگونی عظیمی کرده که نسل¬های گذشته حتی از تصور آن نیز عاجز بودند. در شرایط کنونی نیز همسویی با این سرعت سرسام آور برای بسیاری از افراد جامعه امری غیرممکن و سرگیجه آور به نظر می رسد. این گونه است که در یکی دو سال اخیر زمینه برای بهره برداری فرصت طلبانی فراهم شده که دست در جیب خلایق دارند و به گونه ای شگفت آور دارایی های کم و زیاد علاقمندان به فضای مجازی را در مدتی کوتاه می بلعند.

یک بررسی ساده نشان می دهد که برخی از شبکه های فعال در فضای مجازی چگونه با فریب افکار عمومی و سوءاستفاده از کمبود احتمالی قوانین بازدارنده یا بی توجهی نهادهای نظارتی، هر سال درآمدهای چند میلیارد تومانی را بدون پرداخت مالیات و عوارض قانونی به حساب های بانکی خود واریز می کنند. حتی اگر تا مدتی پیش، بی توجهی در خصوص اقدامات فریبنده و غیرقانونی این نورسیده ها ، به دلیل نو بودن فضا و تعداد کم آن ها قابل توجیه بود؛ اینک که رشد قارچ گونه ی آنها به حد اشباع نزدیک شده؛ حسابرسی دقیق و تعقیب متخلفان امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

پدر خوانده های فضای مجازی
در شرایط کنونی جذابیت این شیوه ی پنهان کسب درآمد به اندازه ای افزایش یافته که هر روز داوطلبان بیشتری برای بهره برداری از فرصت پا به میدان می گذارند؛ به گونه ای که با افزایش چشمگیر تعداد این کاسبان نوظهور، زنجیره ی گسترده ای با سرگروه های تأثیرگذار شکل گرفته که دانسته یا ندانسته فضای اقتصاد خرد و کلان کشور را اسیر ناامنی کرده است. در میان اعضای این مجموعه، شبکه ها و پیج های تأثیرگذارتری حضور دارند که با طراحی راه کارهای تازه، نقش پدرخوانده های فضای مجازی را بازی می کنند؛ پدرخوانده هایی که تنها به کسب درآمد از آگهی دهندگان و اسپانسرها قانع نیستند و با ترفند های گوناگون نه تنها از صاحبان کسب و کارهای نوین، بلکه از فرصت طلبان کوچک تر داخل زنجیره ها نیز بهرهبرداری مالی می کنند. در همین راستا تعداد زیادی از هنرمندان ، ورزشکاران و به اصطلاح سلبریتی هایی که افزایش شهرت و کسب درآمد را وابسته ی افزایش تعداد فالورها می دانند؛ نیز مشتری سرگروه های فریبکاری شده اند که با سرمایه ی آن ها و فریفتن کاربران سودهای میلیاردی به جیب می زنند. این گروه، عمده ترین مشتریان شبکه هایی هستند که با راه اندازی کمپین های پر زرق و برق و دریافت مبالغی نزدیک به 40 میلیون تومان از هر عضو یک گروه 99 نفره به آن ها وعده ی افزایش فالورهای ده ها هزار نفری می دهند.
در مقاطع قبلی گردانندگان این شبکه ها با دریافت مبالغی در همین حد و اندازه، هزاران فالور دروغین ( به تعبیری "فیک") را به مشتری تحویل می دادند. این فالورها فقط اعدادی بودند که بر بالای صفحه های اینستاگرام درج می شدند و هیچ سودی بجز فریفتن مشتریان و آگهی دهندگان صفحه ها نداشتند؛ اتفاقی که کم و بیش در این راه کار جدید نیز رخ می دهد. بسیاری از فالورهای فضای مجازی که به قصد شرکت در قرعه کشی و برنده شدن جایزه، هر بار علاوه بر صفحهی اصلی، صفحات 99 عضو کمپین را تگ می کنند؛ بعد از قرعه کشی هیچ گاه به پیج ها سر نمی زنند و به همین مناسبت به عنوان دنبال کنندگان غیرفعال ارزش چندانی ندارند. با اصلاحاتی که در اینستاگرام صورت گرفته زین پس تعداد دنبال کنندگان مبنای ارزش گذاری نیست و شاخص کیفیت پیج ها تعداد کامنت ها، پست ها و استوری هایی است که به اشتراک گذاشته می شود. با این همه از ایندست کمپین ها روز به روز بیشتر می شود و صاحبان کسب و کارها با تصور افزایش کاربرهایشان، برای شرکت در این کمپین ها همچنان وسوسه می شوند. این وسوسه فرصت خوبی در اختیار برگزارکنندگان کمپین ها قرار می دهد؛ برای آن که از ضعف اطلاعات همگانی درباره ی فضای مجازی بیشترین بهره را ببرند و با خیالی آسوده به ازای فروش توهم توسعه درآمد های آنچنانی به دست بیاورند.

درآمدهای بدون مالیات و فرار از قانون
این شبکه ها به طور متوسط هر ماه دو کمپین برگزار می کنند و به تقریب، رقمی بیش از 80 میلیارد تومان در سال تنها از همین طریق کسب درآمد می کنند. تخمین این درآمد بر پایه ی تعداد کمپین های اعلام شده محاسبه شده که برگزاری کمپین را تنها به عنوان بخشی از فعالیت های خود تبلیغ می کند. با احتساب درآمد حاصل از خدمات "دیجیتال مارکتینگ" و عنوان کاذب "امنیت شبکه" ارقام سالیانه می تواند تا سقف پانزده میلیارد تومان نیز افزایش داشته باشد. علاوه بر این، صرفنظر از امکان پیگیری های قانونی توسط حسابرسان مالیاتی، نهادهای امنیتی و قوه ی قضائیه با یک محاسبه ی ساده نیز می توان درستی یا نادرستی این تخمین را مورد ارزیابی قرار داد.
به اعتبار تبلیغات فراوان این شبکه ها ، مجموع جوایزی که برای هر کمپین در نظرگرفته شده رقمی نزدیک به 200 میلیون تومان است؛ شامل یک جایزه ی نقدی بیشتر از 100 میلیون، شش جایزه ی نقدی و غیرنقدی ده میلیونی، سه دستگاه به ارزش تقریبی 10 میلیون و ارقام خردی که جمعأ حدود 5 میلیون تومان ارزش گذاری شده است. با احتساب هزینه هایی که به شریکانی مانند شاخ های اینستاگرامی و هنرمندان و سلبریتی های حاضر در کمپین و مراسم قرعه کشی پرداخت می شود این رقم حد اکثر تا مبلغ 700 میلیون تومان افزایش می یابد. حتی اگر 200 میلیون تومان دیگر را نیز برای هزینه های پیش بینی نشده و تخفیف به مشتریان خاص در نظر بگیریم بیش از 3 میلیارد تومان به عنوان سود خالص هر دوره نصیب مدیران این شبکه می شود. البته اگر بپذیریم که تاکنون مراسم قرعه کشی با صداقت انجام شده و جایزه ها واقعأ به برندگان تحویل داده شده است.

کمپین یا نوعی شرط بندی ؟!
حتی در این صورت هم به احتمال، این حرکت اقدامی شبیه به نوعی شرط بندی است که شرعی یا غیرشرعی بودن آن را باید از محضر فقیهان استفتا کرد. بگذریم که هزاران نفری که از جایزه ها بی نصیب می مانند؛ به تدریج از وعده های فریبنده و بدشانس بودن خود دچار سرخوردگی و ناامیدی می شوند و به خیل سرخوردگان و افسردگانی اضافه می شوند که در شرایط سخت مقابله با کرونا، به معضلی برای کشور بدل شده اند.

شاید به نظر برسد که مشارکت کنندگان اصلی در این فریب عمومی تنها هنرمندان، ورزشکاران، سلبریتی ها و شاخ های اینستاگرامی هستند؛ اما تبلیغ برای برگزاری کمپین های آینده این شبکه ها نشان می دهد که برگزارکنندگان توسعه طلب به دنبال جلب مشارکت باشگاه های فوتبال پر طرفدار پایتخت اند و بنا دارند با استفاده از تعداد طرفداران باشگاه ها، پایه ی فریب را محکم تر کنند و با افزایش مبلغ دریافتی از شرکت کنندگان به میزان دوبرابر مبلغ قبلی، درآمد سالیانه ی خود را تا چندین میلیارد تومان دیگر نیز بالا ببرند.
البته به طور مشخص باشگاه پرسپولیس در بیانیه ای خود را از این موضوع و محتویات تبلیغات این شبکه ها مبرا کرده اما در نوشته های بعدی در این خصوص بیشتر خواهیم گفت.
به استناد مصاحبه ی جدید رئیس پلیس فتا، قرار است محتوای صفحات هنجارشکن و همه ی لایوهای اینستاگرام به منظور افزایش ضریب امنیت با دقت رصد شود؛ اما پیشینه ی برگزاری مراسم لایو قرعه کشی کمپین ها نشان می دهد که در ظاهر، هنجارشکنی آشکاری برای بازخواست شدن توسط پلیس فتا در این مراسم ها دیده نمی شود. به این ترتیب این گروه ها از این تهدید نیز جان سالم به در خواهند برد؛ در حالی که سوءاستفاده و احتمال کلاهبرداری در محتوای اصلی عملکرد آن ها ریشه دارد؛ عملکردی که در آینده نیز ناظران لایوهای اینستاگرامی پلیس فتا بر آن دست نخواهند گذاشت و برای ایجاد امنیت عمومی و جلوگیری از لطمه به حق الناس باید برای اقدام نهادهای قانونی دیگر همچنان انتظار کشید.

بهبود احمدی

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار